یکی از مهمترین اهداف رفتاردرمانی دیالکتیکی،کمک به افراد برای متوقف ساختن رفتارهای خودآسیب رسان نظیر تیغ زدن،سوزاندن و خراشیدن اعضای بدن است.هیچکس نمیتواند منکر میزان دردشما درحین انجام چنین رفتارهایی شود.برخی از افراد که از هیجان های آشفته ساز رنج میبرند اذعان میکنند که آسیب زدن به خویشتن به طور موقت باعث کاهش درد آنها میشود.این حرف ممکن است تا اندازه ای حقیقت داشته باشد، اما واقعیت این است که چنین اعمالی میتواند باعث آسیب های جدی وجبران ناپذیر در موارد افراطی حتی به مرگ ختم شود.
لحظه ای به تمام دردهای قبلی زندگی خود فکرکنید.لحظه ای به تمام افرادی فکر کنید که ازنظر جسمی، جنسی،عاطفی و کلامی با شما بدرفتاری کرده اند و به شما آسیب زده اند.آیا دوست دارید درحال حاضر به خودتان بیشتر ضربه بزنید وباعث آزار خودتان شوید؟ میخواهید باعث بهبودی خودتان شوید یاهنوز هم قصد دارید به همان سبک و سیاق قبلی خود(آسیب رساندن به خویشن) ادامه دهید؟ اگر واقعا قصد دارید از درد تجارب گذشته رهایی پیدا کنید، در اولین گام باید رفتارهای خود اسیب رسان را کنار بگذارید.صدالبته که این کار برای شما بسیار سخت و طاقت فرساست و شما ممکن است به ضددردهای طبیعی(به این ضد دردهای طبیعی اندروفین ها میگویند)عادت کرده باشید، زیرا وقتی به خودتان آسیب میزنید این ضددردهای طبیعی ترشح میشوند.البته چنین رفتارهای خود اسیب رسانی فوق العاده خطرناکند و بهتر است برای کنترل انها تدبیری بیندیشید.
تمرین: توجه برگردانی از رفتارهای خود آسیب رسان
هر زمان احساس کردید که میخواهید درگیر هیجان ها یا افکار خود اسیب رسان شوید،میتوانید با انجام رفتار های ایمن تر،توجه خود را به کار دیگری معطوف کنید. در این قسمت به برخی از این رفتارها اشاره شده است.لطفا مشخص کنید که شما دوست دارید کدام یک از این رفتارهارا انجام دهید. رفتارهای دلخواه را با علامت(×)مشخص کنید. علاوه بر این،میتوانید فعالیت های سالم دیگری را نیز به این فهرست اضافه کنید.
- به جای اسیب زدن به خودتان، میتوانید یک تکه یخ را در دست خود نگهدارید و انرا فشار دهید. احساس یخ شدن باعث کرختی دست شما میشود و توجه شمارا به احساس دیگری معطوف میکند.
- به جای اسیب زدن به خودتان،با ماژیک قرمز،شکل خود را بکشید.دقیقا رسم کنید که میخواهید به کجای بدن خود اسیب بزنید،با ماژیک قرمز یا ابرنگ، خونی را که از بدنتان میریزد ترسیم کنید. سپس با ماژیک مشکی، محل اسیب دیده را بخیه بزنید.اگر بازهم نتوانستید از شر افکار و احساس های دردساز خلاص شوید، همزمان که اینکارهارا با یک دست انجام میدهید، دردست دیگرخود تکه یخی را محکم فشار دهید.
- کشی را به مچ دست خود ببندید وهر زمان احساس کردید میخواهید به خودتان اسیب بزنید، کش را محکم بکشید و انرا روی مچ دست خود رها کنید.این کار، درد بسیاری دارد، امادر مقایسه باسوزاندن، بریدن یا مجروح کردن اعضای بدن،آسیب جدی به همراه ندارد.
- ناخن دست خودرا محکم روی پوست بازویتان فشلر دهید، البته بدون اینکه به پوست دستتان اسیب بزنید.
- صورت افرادی را که از انها نفرت دارید بر روی بادکنک بکشید و انرا باد کنید.
- به افرادی که باعث ازار و اذیت شما شده اند یا از انها متنفرید، نامه بنویسید.به انها بگویید که چه بلایی بر سر شما اوردند و چرا از انها متنفرید.سپس میتوانید نامه را در سطل اشغال بیندازید یا انرا نگهدارید و در زمان لازم، انرا مطالعه کنید.
- توپ های اسفنجی را پرتاب کنید، مشت خود را گره کنید یا مشت خودرا به بالشت فشار دهید، هرچند انجام اینکارها برای شما سخت است.
- بالش را بر روی چهره ی خود قرار دهید و با صدای بلند داد بزنید یا در جایی که توجه کسی جلب نمیشود مثل ماشین خود یا در مجالس رقص و اواز داد بزنید.
- به جای اینکه به خودتان اسیب بزنید، سوزن ته گرد را در یک عروسک فشار دهید.میتوانید عروسک را با ماژیک رنگ امیزی کنید. عروسکی بخرید که نرم باشد تا راحتتر بتوانید کارخود را انجام دهید.
- گریه کنید، گاهی اوقات افراد از این که گریه کنند میترسند به همین دلیل ترجیح میدهند به جای گریه کردن کار دیگری انجام بدهند. انها میترسند که اگر گریه را شروع کنند، نتوانند جلوی انرا بگیرند. این اتفاق هیچ گاه رخ نمیدهد. واقعیت این است که گریه به دلیل تخلیه ی هورمون های استرس میتواند احساس بیشتری در شما ایجاد کند.
- شما چه راهکار های دیگری پیشنهاد میکنید؟…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
لوسیان اغلب وقتی دچار خشم و اشفتگی میشد به خودش اسیب میزد. او برای معطوف کردن توجه خود از هیجان های خوداسیب رسان، دست به اعمال دیگری زد.مچ دست و بازوی او به دلیل اسیب هایی که قبلا به خودش زده بود، زشت و بدشکل شده بودند.او مجبور بود در تابستان های گرم، لباس استین بلند بپوشد زیرا از اینکه دیگران جراحت های دست اورا ببینند خجالت میکشید.لوسیان بعد از مطالعه ی این کتاب توانست برای خودش برنامه توجه برگردانی طراحی کند. او دفعه بعد که عصبانی شد یا احساس کرد باید به خودش اسیب بزند، بلافاصله به برنامه ی توجه برگردانی نگاه کرد و دست به رفتار متفاوتی زد .او کارهای خود را با خودکار قرمز در کتاب یادداشت کرد. وقتی که میخواست به خودش اسیب بزند،نقاشی میکشید. او برنامه ی خود را روی کاغذ یادداشت کرد تا هر زمان که دچار افکار و هیجان های خود اسیب رسان شد، بتواند سریعا از ان استفاده کند.قبل از اینکه لوسیان بخوابد،میتوانست تصور نقاشی شده “خون” و “زخم های”خودش را از دستش پاک کند و به این ترتیب از اسیب زدن جدی به خودش خودداری میکرد.
خلاصه ای از کتاب تکنیک های رفتار درمانی دیالکتیکی
ترجمه ی دکترحسن حمیدپور، حمید جمعه پور، دکتر زهرا اندوز
نویسنده دکتر مهری فاتحی
